Pháp GiớiTám ngọn gió đời thổi rất mạnh làm cho cuộc sống con người bị xáo trộn, làm cho chúng ta quay cuồng trong thế gian này.
Danh Mục Bài Viết
1. Tám ngọn gió đời
Bát phong có nghĩa là tám ngọn gió, thổi rất mạnh làm cho cuộc sống con người bị xáo trộn, ảnh hưởng đến đời sống, nếu con người không bị tám ngọn gió này làm dao động thì cuộc sống rất bình thường.
Tám ngọn gió này gồm: “lợi-suy, hủy-dự, xưng-cơ, khổ-lạc”, là lợi dưỡng – suy hao, hủy báng – tán thán, tôn kính – chê bai, đau khổ – vui mừng, hay còn gọi là được – mất, khen – chê, tốt – xấu, khổ đau – hạnh phúc. Tám ngọn gió làm cho chúng ta quay cuồng trong thế gian này.
Lợi Suy – được và mất
Lợi – Suy, còn gọi là được và mất. Lợi là lợi dưỡng, lợi lộc, lợi danh gọi chung là được. Suy là suy hao, suy tàn hay gọi là mất. Khi mất việc, của cải, tài sản, thì buồn chẳng muốn làm gì cả. Khi mình cưới được một người mình yêu thương mặt mày tươi rói, đi ra, đi vào, huýt sáo, ca hát. Nhưng người thương mình ra đi, thì lúc đó mình buồn ủ rũ. Trong cuộc đời này khi mở mắt ra là được và mất luôn luôn theo chúng ta, khi trúng số, con mình thi đậu là được. Khi mất tiền, mình thua gọi là mất. Đức Phật không bao giờ dạy mình tìm cái được cả, vì mình tìm cái được khi mình mất sẽ đau khổ. Hai ngọn gió này khi mình làm được nó thổi mình lên tận mây xanh, khi mình suy tàn sẽ rơi xuống dưới đất. Ngọn gió này đánh con người tơi tả, hàng ngày, hàng giờ. Khi có công ăn việc làm và mất công ăn việc làm, mất tiền, hết tiền, có người thân, mất người thân. Ngọn gió này làm cho con người quay cuồng trong cuộc sống.
Hủy Dự: Hủy báng – tán thán
Hủy và Dự, gọi là hủy báng và tán thán, cũng là khen – chê, chỉ lời nói mà làm cho chúng ta lên bờ, xuống ruộng rồi.
Có một câu chuyện trong nhà thiền: Một vị tướng quân tới gặp vị thiền sư hỏi rằng: Bạch Ngài trong Phật giáo nói có Niết-bàn và có Địa Ngục, Ngài có tin không. Vị thiền sư nói, ôi giời ơi, ông nói tàm sàm, ba láp, làm gì có Niết-bàn, làm gì có Địa Ngục. Khi nghe thiền sư nói như vậy ông đùng đùng nổi nóng, quát tháo ra lệnh cho lính tới bắt vị thiền sư định chém đầu, thì vị thiền sư cười bảo đấy. Ông muốn hỏi tôi về Địa Ngục, thì có phải ông đang sống trong Địa Ngục không. Vị tướng quân lúc đó nghe vị thiền sư giải thích và quay qua xin lỗi và rất vui vẻ cảm ơn Ngài đã chỉ giáo cho. Vị thiền sư nói ông hỏi tôi Niết-bàn, ông đang sống trong Niết-bàn đó. Thành ra cái khen và chê nó làm cho con người sống trong Địa Ngục hay sống trong Niết-bàn tùy lúc, khen thì lên tận trời xanh sống, chê một cái bừng bừng nổi giận sống trong địa ngục.
Xưng Cơ: Tôn kính – chê bai
Xưng và Cơ, có nghĩa tôn kính và chê bai, hay tốt và xấu. Vì vô minh nên con người chấp vào tự ngã, cái tôi, khu vườn này tôi xây dựng lên nên nó mới đẹp, ai mà chê khu vườn xấu thì tôi tức giận, thành ra một món đồ nào mà người ta nói món đồ này tốt thì mình vui vẻ, nếu nói món đồ này xấu thì ta bực mình tức giận.
Cũng có câu chuyện nói rằng, một anh chàng cưới một cô vợ bị chột mắt, mọi người nói tội nghiệp anh quá. Thế anh trả lời là tội nghiệp quý vị thì có, vợ tôi có một mắt là đủ rồi, còn quý vị có hai con mắt nó dư một mắt thì tội nghiệp lắm. Như vậy chúng ta hiểu rằng như thế nào là tốt, như thế nào xấu là tùy theo quan niệm của mỗi người mà thôi.
Khổ Lạc: Đau khổ – hạnh phúc
Khổ và Lạc, hay còn gọi là đau khổ và hạnh phúc. Hai ngọn gió cuối cùng thông thường nói chung mình mong muốn hạnh phúc, không đạt được thì đau khổ. “Cầu bất đắc khổ”, mình mong cầu không được là đau khổ, còn ước gì được nấy thì lúc đó vui vẻ, sung sướng thành ra một ngọn gió làm cho mình đau khổ, còn một ngọn gió làm cho mình hạnh phúc. Tuy chỉ một giây lát, một thoáng mà thôi. Chứ nó không phải vĩnh viễn, chẳng có cái gì vĩnh viễn trên cuộc đời này cả.
Đức Phật nói rằng các “pháp hữu vi là vô thường”. Chỉ có một pháp vĩnh viễn đó là Niết-bàn, chỉ có khi nào mình giác ngộ nhập Niết-bàn thì mới là vĩnh viễn không còn đau khổ. Còn tất cả hạnh phúc trên thế gian này được một thời gian ngắn mà thôi. Khi bữa ăn ngon thì ta vui vẻ và sung sướng, nhưng ngày hôm sau bữa ăn dở thì đau khổ, thành ra hạnh phúc luôn đi cùng với đau khổ.
Niết-bàn của Phật giáo là một nơi không có đau khổ, cũng là một nơi không có hạnh phúc, đừng đi tìm hạnh phúc ở cõi Niết-bàn của Phật giáo. Niết-bàn chỉ là cõi tịch tịnh mà thôi, không có sự đau khổ, không có sự bất toại nguyện. Thành ra tám ngọn gió này nó ảnh hưởng đến cuộc sống phàm phu của chúng ta rất nhiều, làm cho mình quay cuồng trong cuộc sống rất nhiều, đi từ hạnh phúc đến đau khổ chỉ trong giây phút.
Có những người trúng số độc đắc và rồi hết tiền, tiêu tan tài sản và sự nghiệp. Có biết bao người giàu có bạc tỷ đến khi hết tiền, tay trắng vẫn là trắng tay, cuối cuộc đời chết đói, không có một miếng ăn để no lòng trước khi nhắm mắt lìa đời, chuyện đó xảy ra hàng ngày trên thế gian này.
Tám ngọn gió đời thực tế chỉ có bốn ngọn gió mà thôi, vì một ngọn gió thổi mát và một ngọn gió thổi nóng. Tám ngọn gió lớn này làm cho cuộc đời chúng ta bay lên, chìm xuống, trôi qua, ngược lại, khi thì hạnh phúc, khi thì đau khổ và nó làm cho chúng ta điên đảo. Không riêng ai mà tất cả chúng ta đều phải chịu tác động tám ngọn gió đời này như nhau. Muốn vượt qua sự tác động của bát phong, chúng ta phải nỗ lực thực hành chánh pháp để vượt qua tự ngã và thực chứng được duyên khởi của các pháp.
2. Người tu hành lấy tám gió làm thước đo
Có câu chuyện thiền như sau: Một hôm, Thiền sư Phật Ấn nói chuyện đạo lý theo lời thỉnh cầu của Phật tử, Tô Đông Pha nghe tin đến để nghe pháp. Trong giảng đường mọi người đã ngồi chật kín không còn chỗ trống nào, Thiền sư thấy Tô Đông Pha đến mà hết chỗ ngồi bèn nói: “Ở đây không có chỗ cho quan lớn ngồi, xin cảm phiền chờ dịp khác.” Tô Đông Pha cũng không vừa gì liền dùng Thiền ngữ để trả lời lại: “Nếu không có chỗ xin cảm phiền Thiền sư cho mượn thân tứ đại để làm tòa ngồi.”
Thiền sư nói: “Vâng, tôi sẽ cho quan lớn mượn thân tứ đại này với điều kiện Ngài phải trả lời được câu hỏi của tôi, nếu không đáp được xin quan lớn cảm phiền cởi đai ngọc trên thân để lại cho chùa làm kỷ niệm.”
Tô Đông Pha tự thấy mình văn hay chữ giỏi nên nhận lời ngay mà không biết khéo léo tìm cách từ chối. Thiền sư nói: “Tứ đại vốn không, Năm ấm chẳng có, xin hỏi quan lớn phải ngồi chỗ nào?” Tô Đông Pha tuy có miệng nhưng đớ lưỡi nói không được vì thân này do bốn chất đất-nước-gió-lửa giả hợp, không thật có, làm sao có chỗ ngồi cho quan lớn. Tô Đông Pha đành cứng họng mà cởi đai ngọc để lại cho Thiền sư, đến nay vật đó vẫn còn lưu giữ trong chùa Kim Sơn.
Một thời gian sau, Tô Đông Pha sáng tác một bài thơ và tự cho là tuyệt tác không chê vào đâu được, ông bèn cho người đem tặng Thiền sư Phật Ấn lúc bấy giờ đang ở chùa Kim Sơn. Nguyên văn bài thơ của cư sĩ Tô Đông Pha như sau:
Thân tâm cúi lạy bậc giác ngộ,
Hào quang tỏa sáng khắp muôn nơi,
Tám ngọn gió đời thổi chẳng động,
Ngồi vững tòa sen, dáng nghiêm trang.
Quan lớn này lần trước đến đấu lý với Thiền sư đã thua một trận nên phải cởi đai ngọc để lại, ngày hôm nay lại muốn giở trò gì đây? Thiền sư Phật Ấn xem qua bài thơ thấy nghĩa lý rất hay nhưng biết quá rõ Tô Đông Pha do tình thức bén nhạy nên làm thơ nhờ văn hay, chữ giỏi chứ không phải do siêng năng, tinh tấn tu hành ngộ đạo.
Thay vì khen ngợi Tô Đông Pha để khích lệ, Thiền sư ngược lại liền cầm bút phê vào hai chữ “hạ phong”, tức là “đánh rắm”, và bảo gia nhân đem về trình lại cho cư sĩ Tô Đông Pha. Quả như điều Thiền sư Phật Ấn đã dự đoán, Tô Đông Pha sau khi xem lời nhận xét của Ngài xong liền đùng đùng nổi giận, lập tức một mình chèo thuyền vượt sông sang chùa Kim Sơn để hỏi ngài nguyên nhân vì sao lại vậy.
Thiền sư Phật Ấn biết trước nên ra bờ sông đón, Tô Đông Pha vừa gặp Ngài liền lớn tiếng trách móc: “Bài thơ của tôi sai sót ở chỗ nào mà Thiền sư dám phê vào hai chữ “đánh rắm” như thế?”
Thiền sư Phật Ấn mỉm cười rồi hỏi: “Quan lớn nói Tám gió thổi chẳng động, sao bây giờ một mình chèo thuyền qua sông? Chỉ một cái đánh rắm mà quan lớn đã như thế, huống chi là phong ba bão táp.” Lúc bấy giờ, Tô Đông Pha mới nhận ra mình chỉ hiểu biết suông trên văn tự, chữ nghĩa mà thôi nên mới bị một chút gió đã bay bổng tận trời xanh, nói chi đến Tám gió thổi chẳng động.
“Bát phong trong nhà Phật” nghĩa là Tám ngọn gió đời, là Tám pháp thế gian, là thước đo người tu hành chân chính. Tám gió này hay làm con người vọng động, điên đảo mà sinh ra vui vẻ, hạnh phúc hoặc phiền muộn, khổ đau. Cư sĩ Tô Đông Pha chỉ giỏi nghiên cứu, học hiểu suông mà không chịu áp dụng tu tập nên tình thức nhạy bén mà cảm tác ra bài thơ và cứ tưởng như thế là ngộ đạo. Do đó, cư sĩ mới hãnh diện, tự hào mình là con cháu nhà Thiền chánh tông nên mới làm bài thơ để khoe với Thiền sư.
Không ngờ chẳng những Thiền sư không khen mà con phê vào đó hai chữ “đánh rắm” như tạt một gáo nước lạnh vào mặt làm ông đau điếng, liền biết ăn năn sám hối mà nhận ra lỗi lầm của mình. Từ đó, cư sĩ càng thêm kính trọng Thiền sư Phật Ấn nhiều hơn.
Cuộc sống của chúng ta chẳng mấy khi được bình yên, hạnh phúc thật sự, mới vừa được thì lại mất, cứ như thế mà xảy ra hằng ngày vì luôn bị Tám ngọn gió này thổi cho tan tác. Chính vì vậy, chúng ta muốn thiết lập hạnh phúc, an vui trong đời sống hằng ngày thì phải biết giữ vững tâm ý khi tiếp xúc, nói năng, làm việc cho có chừng mực mới không bị Tám ngọn gió đời này chi phối.
Bởi khi được thì ta vui vẻ cảm nhận hạnh phúc, khi mất thì lo lắng, buồn rầu, khổ đau. Thiền sư Phật Ấn chẳng giảng Kinh, thuyết pháp gì cao siêu mà chỉ nương ngay bài thơ của Tô Đông Pha phê vào hai chữ ”đánh rắm” để ông thức tỉnh mà biết cách quay lại chính mình, tìm về cội nguồn hạnh phúc. – “Thích Đạt Ma Phổ Giác”!
Tâm Hướng Phật/TH!
