Pháp GiớiTôn giả Nan Đà là em cùng cha khác mẹ của đức Phật. Tôn giả sanh vào ngày mùng 9 tháng 4, Phật thì sanh vào ngày mùng 8 tháng 4. Ngài sanh sau Phật một năm, kém Phật một tuổi. Phật có 32 tướng, Nan Đà chỉ có 30 tướng và thấp hơn Phật 4 lóng tay. Nan Đà là tiếng Phạn, dịch là Hỷ, cho nên gọi là Hỷ tôn giả. Đó là tên riêng của ông.
Có kinh điển ghép tên ông với vợ mà gọi là Tôn đà la Nan Đà. Tôn đà la cũng là tiếng Phạn, dịch là Hảo ái. Tôn đà la Nan Đà là nói: Vị Nan Đà này là của Tôn đà la. Đó là nói ông Nan Đà rất yêu vợ của mình. Hai người có thể nói là gắn như keo sơn, mỗi ngày đều ở chung một chỗ, đi đứng nằm ngồi không rời nhau một khắc.
- A La Hán là gì.
- Tôn giả Mục Kiền Liên.
- Tôn giả A Nan.
- Tôn giả Ma Ha Ca Diếp.
- Hàn Sơn Thập Đắc là Bồ Tát thị hiện.
- Ngài Quả Khanh là Hóa Thân Bồ Tát.
- 10 Điều quan trọng Phật tử tại gia cần biết.
Điển tích về Tôn giả Nan Đà
Một hôm Phật đến Vương cung khất thực hóa duyên, lúc ấy vợ chồng Tôn đà la Nan Đà đang ăn cơm. Khi thấy Phật đến khất thực, Nan Đà bèn sớt bát bằng cách cầm bát sớt thêm cơm và thức ăn lên trên. Ông đem bình bát của Phật ra với đầy ắp cơm và thức ăn.
Khi ông sắp đưa bát lại cho Phật thì vợ ông nói: “Bây giờ tôi nhổ một bãi đàm trên đất, anh phải trở về trước khi đàm khô, nếu không tôi sẽ phạt anh đấy”.
Nan Đà nói: “Được mà!”
Nhưng khi ông sắp đưa bình bát cho Phật, Phật dùng thần thông lui lại sau, Nan Đà thì vẫn bước tới trước, từng bước từng bước đi đến Kỳ Hoàn tinh xá. Thực ra Vương cung cách vườn Kỳ Thọ Cấp Cô Độc hơn 5 dặm, nhưng Phật dùng thần thông đưa ông về tinh xá, rồi bảo ông cạo tóc ngay, ép ông xuất gia. Vì ông không bỏ được cô vợ của mình nên không muốn xuất gia. Nhưng vì Phật là anh của ông nên ông đâu dám không nghe lời.
Tôn giả Nan Đà: Thân xuất gia, Tâm chẳng xuất gia
Vì ông không bỏ được cô vợ của mình nên không muốn xuất gia. Nhưng vì Phật là anh của ông nên ông đâu dám không nghe lời. Ông nghĩ thầm: “Hôm nay mình xuống tóc, bữa khác mình sẽ chạy trở về”. Vì thế ông luôn luôn rình chờ cơ hội, nhưng hôm nay chờ, ngày mai chờ, chờ hoài chờ mãi mà cơ hội không đến, vì Phật và các vị La hán đều luôn có mặt ở tinh xá Kỳ Hoàn. Do đó ông càng bồn chồn thêm.
Một hôm Phật cùng các vị La hán đều đi ra ngoài thọ trai, chỉ còn lại Nan Đà ở giữ tinh xá. Ông nghĩ bụng: “Hôm nay mình có cơ hội rồi đây”.
Nhưng trước khi đi Phật bảo ông quét nhà, ông gom rác lại một chỗ, bỗng một trận gió thổi đến, rác lại bay tứ tung. Vì thế ông đóng hết các cửa lại, nhưng đóng cửa này xong thì cửa kia lại mở ra. Cứ như thế, quét tới quét lui, đóng đi đóng lại mãi, qua 2 – 3 tiếng đồng hồ vẫn chưa xong.
*
Thấy Phật sắp về, ông nghĩ bụng: “Bất luận Phật có về hay không, mình nhứt định phải chạy về”.
Ông lại nghĩ tiếp: “Phật chỉ đi theo đường lớn, không đi theo đường nhỏ đâu, mình nên theo dường nhỏ mà chạy là thượng sách”. Thế rồi ông bỏ tinh xá theo đường nhỏ chạy về, chạy một mạch đến 2 dặm, thấy Phật từ đầu kia đi lại, ông bèn núp vào sau một thân cây lớn, định chờ Phật đi qua sẽ chạy tiếp.
Nào ngờ, ông định chạy qua bên này, lại thấy Phật đến từ hướng đó; cứ thế quanh qua tránh lại một hồi Phật thấy ông liền hỏi: “Tại sao ông không giữ nhà mà làm gì ở đây?” Nan-đà nghĩ bụng: “Ta đâu có thể nói muốn về nhà được”,
bèn thưa: “Con chờ hoài chờ mãi, chờ Phật trở về không được nên con ra đây đón, vì sợ Phật cầm bát không nổi”. Phật nói: “Chú em này thiệt là tốt quá”. Nhơn đó Phật lại đưa ông trở về tinh xá Kỳ Hoàn.
Đức Phật phương tiện độ Tôn giả Nan Đà
Trở về tinh xá, Phật biết ông vẫn không muốn xuất gia nên một hôm Phật nói với ông: “Nan Đà, ta với ông cùng lên núi chơi nhé!” – Thưa vâng! Nan Đà đáp và nghĩ thầm: “Bận lên núi này mình có cơ hội trốn rồi đây”. Trên núi có rất nhiều khỉ, ước chừng 5 – 600 con.
Phật hỏi Nan Đà: “Này Nan Đà! Con khỉ này so với vợ ông, ai đẹp hơn?”
Nan Đà nghe Phật hỏi như vậy liền đáp ngay: “Đương nhiên là Tôn đà la đẹp hơn nhiều. Sao Phật lại đem Tôn đà la so sánh với bọn khỉ ấy?”
Phật khen: “Này Nan Đà, ông rất thông minh nên biết Tôn đà la đẹp hơn con khỉ”.
Đức Phật phương tiện độ Tôn giả Nan Đà: Lên Trời
Một hôm Phật lại nói với Nan Đà: “Nan Đà, ông chắc chưa lên trời, ta sẽ đưa ông đến đó nhé!” Đức Phật cùng Nan Đà ngồi kiết già, Phật dùng thần thông đưa Nan Đà lên cõi trời. Lên đến cõi trời, thấy người trên đó đẹp hơn người nhơn gian gấp mấy vạn lần, nhất là Thiên nữ lại càng đẹp đẽ hơn.
Đi đến một Thiên cung có 500 vị Thiên nữ đang trang hoàng nhà cửa. Nan Đà nhìn thấy những Thiên nữ này thật là đẹp đẽ chưa thấy bao giờ bèn sanh tâm luyến ái, ông hỏi một vị cung nhơn: “Cung trời này sao không có chủ nhơn?”
Vị cung nhơn ấy đáp: “Chủ nhơn của chúng tôi chưa đến. Ông ta là em của Phật, hiện đang xuất gia tu hành theo Phật. Đợi dến khi mãn đời, ông ta sẽ sanh về đây; 500 vị Thiên nữ này đều là vợ của ông ta cả”.
Nan Đà nghe nói nghĩ bụng: “Ta nên gấp rút tu tập, không cần phải trở về nhà nữa”.
*
Bấy giờ Đức Phật hỏi ông: “Những Thiên nữ này có đẹp không? So với Tôn đà la ai đẹp hơn? ”
Nan Đà thưa: “Tôn đà la làm sao mà sánh được với các Thiên nữ này! Sắc đẹp của Tôn đà la so sánh với các Thiên nữ không khác nào đem sắc đẹp của con khỉ cái so sánh với sắc đẹp của Tôn đà la”.
Đức Phật nói: “Vậy thì ông muốn Thiên nữ hay muốn Tôn đà la?”
Nan Đà thưa: “Đương nhiên là con muốn Thiên nữ. Thiên nữ thiệt là đẹp đẽ vô song!”
Đức Phật nói: “Nếu muốn sanh về đây, thì khi trở về ông phải cố sức tu hành đi”. Vì thế khi trở về Nan Đà ngày đêm ngồi thiền dụng công rất tinh tấn. Nan Đà sớm tối tọa thiền, một lòng muốn làm Thiên chủ.
Đức Phật phương tiện độ Tôn giả Nan Đà: Thăm Địa ngục
Phật biết rằng phước trời hữu lậu, hưởng hết rồi sẽ đọa lạc vào ác đạo, muốn nhắc nhở ông để ông thấy rõ ý tưởng của mình không đúng, vì thế Phật mới đưa ông xuống địa ngục, cho xem núi đao rừng kiếm vạc lửa băng lạnh các thứ cảnh ngục …
Sau cùng đến một cảnh địa ngục có hai con quỷ đang nấu chảo dầu. Dầu chưa nóng sôi, mà hai con quỷ này rất lười, một con đương chụm lửa, một con đương nằm ngủ. Lửa chụm vạc dầu cháy cháy tắt tắt. Nan Đà lấy làm lạ, cảm thấy hai con quỷ này cứ chụm như thế, dầu trong vạc kia bao giờ mới sôi được?
*
Ông mới hỏi hai con quỷ đó: “Này, hai chú làm biếng quá, không đốt cháy mạnh lên, lửa cứ tắt hoài, hai chú làm đến bao giờ mới xong việc?”
Hai con quỷ trợn mắt nhìn một hồi mới nói: “Ông để ý chuyện này làm chi? Bọn tôi có gì phải gấp. Người tôi đợi vẫn chưa đến mà! Chờ lâu lắm mới đến kia! Bọn tôi hãy còn rảnh chán”.
Nan Đà lại hỏi: “Mấy chú chờ ai vậy?”
Hai con quỷ nói: “Ông muốn biết à? Bọn tôi nói cho ông biết: Người bọn tôi đợi là Nan Đà, em của Phật Thích Ca đấy! Ông ta theo Phật xuất gia tu hành mà lòng cứ mong hưởng phước trời với 500 Thiên nữ mãi. Ông ta sẽ sanh lên trời, ở đó từ 500 đến 1.000 năm. Sau đó ông ta quên việc tu hành lại tạo rất nhiều tội nghiệp. Khi ác nghiệp của ông ta dẫy đầy, ông ta sẽ đọa vào địa ngục này chịu tội nấu dầu”.
Nan Đà nghe nói rởn cả gai óc, đổ mồ hôi hột, nghĩ thầm: “Chà, khổ như thế này làm sao chịu nổi!” Bấy giờ ông không còn muốn tu để sanh lên trời nữa, mà quyết tâm dứt hết sanh tử, không bao lâu ông liền chứng được quả vị A la hán.
*
Tướng mạo của Nan Đà rất là đẹp đẽ. Phật có 32 tướng tốt, ông có 30 tướng. Nếu có người chưa quen biết Phật, có thể lầm cho ông là Phật.
Có một lần, hàng ngoại đạo lõa thể – không khác nhóm Hippy bây giờ, trai gái đều không hề mặc quần áo. Họ cho rằng hình thể thiên nhiên mới là Bản lai diện mục, tại sao phải mang thêm vào cái lớp giả bên ngoài? Cần gì phải mặc quần áo chứ? Đó là cách tuyên truyền của phái ngoại đạo lõa thể ở Ấn Độ lúc bấy giờ.
*
Những người ngoại đạo này đến tìm Xá lợi Phất để biện luận, ngài Xá lợi Phất dù không cao lớn nhưng lại rất thông minh, mỗi khi ngài mở miệng trình bày đều rành rẽ thấu đáo, khiến cho những người ngoại đạo này phải câm miệng hết, không nói được lời nào, mọi lý do của họ đưa ra đều không đứng vững.
Sau đó, những người ngoại đạo này nhìn thấy ngài Nan Đà cao lớn đẹp đẽ, bèn nói: “Cả đến ông Tỳ kheo nhỏ người (chỉ Xá lợi Phất) bọn ta còn nói không lại thì làm sao địch nổi vị Tỳ kheo cao lớn đẹp đẽ kia được!” Vì thế những người ngoại dạo lõa thể này đều bái ngài Nan Đà làm thầy của họ và quy y chánh pháp xuất gia tu hành. Từ đó về sau trong bọn những người này có nhiều vị thành tựu rất cao.
Đó là câu chuyện ngài Nan Đà vì thích 500 Thiên nữ mà bỏ vợ nhà, một lòng nghĩ tưởng đến việc sanh Thiên quốc; về sau lại sợ đọa địa ngục mà cố gắng tu hành. Ngài do Phật giáo hóa và cuối cùng tu thành Chánh giác.
(Tôn giả Nan Đà – Theo Hòa Thượng Tuyên Hóa)
Tuệ Tâm 2021.
